محجبه

محجبه
تبلیغات
Blog.ir بلاگ، رسانه متخصصین و اهل قلم، استفاده آسان از امکانات وبلاگ نویسی حرفه‌ای، در محیطی نوین، امن و پایدار bayanbox.ir صندوق بیان - تجربه‌ای متفاوت در نشر و نگهداری فایل‌ها، ۳ گیگا بایت فضای پیشرفته رایگان Bayan.ir - بیان، پیشرو در فناوری‌های فضای مجازی ایران
بایگانی
آخرین نظرات
  • ۱۸ خرداد ۰۲، ۲۰:۳۶ - ღ*•.¸ســـــــائِلُ الزَّهــــرا¸.•*´ღ
    روحشون شاد
نویسندگان

بررسی تأثیر ماهواره بر پوشش دختران دبیرستانی (1)

سه شنبه, ۲ شهریور ۱۴۰۰، ۰۶:۳۶ ب.ظ

نویسندگان:
دکتر سیدرضا صالحی (1)
هیلدا ملکی راسته کناری (2)

چکیده

این مقاله با هدف بررسی تأثیر ماهواره بر پوشش دختران دبیرستانی انجام گرفته است و سعی کرده است تأکید آن بر دبیرستان های دخترانه منطقه سه آموزش و پرورش شهر تهران باشد. هدف از این پژوهش فراهم آوردن اطلاعات علمی، جهت شناختن صحیح مخاطبان و شناسایی تأثیر ماهواره بر پوشش دختران در جامعه مورد مطالعه در جلوگیری از گرایش به فرهنگ بیگانه و ترویج الگوی مناسب با فرهنگ کشور می باشد. همچنین به شناسایی مفهوم پوشش و ابعاد و اجزای آن و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر نحوه پوشش و شناسایی تأثیر ماهواره بر چگونگی پوشش پرداخته و با ارائه یافته های توصیفی و استنباطی به این نتیجه رسیده است که الگوی پوشش مورد قبول جامعه به واسطه ماهواره تغییر کرده است و جامعه نمونه ماهواره را به رسانه های داخلی ترجیح می دهند که نشان از ضعف رسانه های داخلی در نهادینه سازی پوشش مناسب در بین نوجوانان و جوانان دارد.

واژگان کلیدی

حجاب، پوشش، ماهوار، فرهنگ و تبادل فرهنگ.

مقدمه

جهانی شدن تأثیر شگرف و غیرقابل انکاری بر تمامی جنبه های زندگی انسان گذاشته است. با توجه به پروژه جهانی سازی، جهانی شدن فرهنگ یعنی تز همگون شدن فرهنگی از طریق غربی شدن. اما به طور کلی استدلال جهانی شدن فرهنگی نوعی به هم پیوستگی فرهنگی در سراسر جهان است. ظهور انقلاب ارتباطاتی فضای امن فرهنگ را از میان می برد و هر فرهنگی در فضایی قرار می گیرد که امکان ظهور فرهنگ های دیگر هم می رود.
انتشار سریع ایده ها از طریق فناوری های نوین رسانه ای ( ماهواره ) بر گوناگونی اجزای فرهنگی افزوده و تنوع و تکثر امکان تجلی و بروز پاره فرهنگ ها را به وجود می آورد و زمینه ظهور محصولات فرهنگی را نیز در عرصه بین المللی فراهم می کند. در جهان امروز ماهواره با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار عمومی در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی را به عهده گرفته است.
کازنو درباره قدرت رسانه های تصویری می گوید: همان طور که رودهای بزرگ از به هم پیوستن جویبار به وجود می آیند، رویدادهای بزرگ از رویدادهای کوچک پدید می آیند، این جریان پیام های رسانه های تصویری هستند که به تدریج با پیوستن به هم ما را در خود غرق می کنند و در روش و شیوه عمل ما تغییراتی ایجاد می کنند.
بیشترین جمعیت ایران را نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند و نوجویی و نیاز به نوشدن یکی از مظاهر اساسی دوران بلوغ و دوره شکل گیری و تثبیت شخصیت فرهنگی و اجتماعی فرد است که به اشکال گوناگون مانند شیوه لباس پوشیدن و طرز رفتار بروز می کند. از آنجا که اینان سرمایه های ملی جهت اداره کردن کشور می باشند، باید باورها، گرایشات و تمایلات لازم برای پیشرفت و توسعه جامعه را داشته باشند تا به عنوان سرمایه های اساسی جامعه تعیین و تسهیل کننده فرایند توسعه پایدار، در تمامی مقوله های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و ... باشند. جوانان در مسیر شکل گرفتن شخصیت خود به راه حل هایی متوسل می شوند که این راه حل ها اغلب به شکل یافتن الگوهاست، در این میان نهادهای اجتماعی نه تنها نتوانستند نقشی فعال و اثربخش در شکل دهی به الگوهای جوانان در پوشش و شکل دهی به شخصیت آنان داشته باشند، بلکه با عملکرد ناقص خود موجبات گرایش نوجوانان و جوانان را به الگوهای غربی دامن زدند.
رواج و گسترش رسانه های جمعی فراگیر و اثربخشی مانند ویدئو، اینترنت، ماهواره و ... نیز به این جریان دامن زد و باعث به انفعال کشیده شدن رسانه های ملی کشور گردید. رسانه های رسمی و ملی کشور وظیفه دارند تا به کمک تبلیغات و ارائه برنامه ها و الگوهای مناسب جوانان و نوجوانان را به سمت آشنایی با فرهنگ خودی سوق دهند، ولی متأسفانه نتایج به دست آمده از تحقیقات و پژوهش ها نشان می دهند که این رسانه ها ضعیف عمل کرده اند. با توجه به اینکه عصر حاضر، عصر پردازش اطلاعات است و غرب روند یکپارچه سازی فرهنگی را در جهان از طریق رسانه های گروهی، به ویژه رسانه های تصویری و از طریق ماهواره ها پیش می برد و به وسیله تهاجم فرهنگی اهداف خود را به آرامی پیاده می کند، در این میان با هماهنگی نهادهای مسئول و تدوین سیاست های کوتاه مدت و بلندمدت و ارائه الگوهای مناسب می توان مؤثرترین و بهترین راه و الگو را به جوانان ارائه داد.

1- بیان مسئله

از مهم ترین دغدغه های کشورهای اسلامی- از جمله ایران- تأثیر جهانی شدن بر فرهنگ مردم مسلمان است. یکی از نمادها و جلوه های فرهنگی در کشورهای مسلمان، مسئله پوشش افراد و به ویژه پوشش و حجاب زنان است که طی دهه های اخیر و همزمان با گسترش بحث جهانی شدن این مسئله دستخوش تغییراتی شده است و تعاریف گذشته نسبت به آن وجود ندارد. ماهواره و ارتباط از راه دور، سیطره و تسلط عجیبی بر زندگی انسان معاصر پیدا کرده و برتری خاصی نسبت به سایر اختراعات و اکتشافات بشری به دست آورده است. نقش این وسایل در زندگی انسان امروزی به گونه ای است که اگر آن را از زندگی وی حذف کرده و یا کاهش بدهیم، خلأ بزرگی در زندگی خود احساس خواهد کرد.
فناوری های نوین رسانه ای، با درنوردیدن مرزهای حسی و ایجاد نزدیکی میان شهروندان جهان، خلق ایده جهانی و شهروند جهانی را به میان آورده است. انفجار اطلاعات یا عصر ارتباطات و اطلاعات نامی است که قرن بیست و یکم را با آن می شناسند و عمده ترین شاخص این عصر را گسترش و حاکمیت بلامنازع رسانه های نوین ارتباط جمعی بر زندگی انسان ها می دانند.
جهانی شدن و ابزارهای مؤثر آن ( فناوری های نوین رسانه ای ) تأثیر فوق العاده و زیادی بر جنبه های زندگی فردی و اجتماعی انسان ها و از جمله زنان گذاشته است. گسترش رسانه ها و فناوری های مدرن ( ماهواره ) و ارائه الگوهای رفتاری و شخصیتی موجب شده بسیاری از زن ها علاقمند به همسان سازی با الگوهای غیربومی باشند.
دنیای امروز با سرعتی روزافزون در حال جهانی شدن است و شبکه های گسترده اطلاعاتی از جمله ماهواره، اینترنت و ... هرچه بیشتر فرهنگی یکسان را در جهان ترویج می کنند و چنانچه با ناآگاهی به مصاف جهانی شدن برویم، قطعاً شکست را پذیرا خواهیم شد. این پژوهش سعی دارد تا با توجه به جمعیت جوان کشور، تأثیر ماهواره را بر روی نحوه پوشش دختران بررسی نماید. در این تحقیق منظور از ماهواره برنامه های فرهنگی آن می باشد، نه ساختار فیزیکی آن.

2- اهداف تحقیق

2-1- اهداف آرمانی

- کمک به شناسایی تأثیر ماهواره بر نحوه پوشش دختران دبیرستانی؛
- ساماندهی تنوع پوشش دختران.

2-2- اهداف کلی

- شناسایی تأثیر ماهواره بر نحوه پوشش دختران دبیرستانی.

3-2- اهداف جزئی

- شناسایی مفهوم پوشش اسلامی و ابعاد و اجزای آن؛
- شناسایی عوامل تأثیرگذار بر پوشش؛
- شناسایی تأثیر ماهواره بر چگونگی پوشش.

4-2- اهداف کاربردی

- ارائه راهکارهایی برای گسترش فرهنگ پوشش اسلامی و فرهنگ سازی آن.

3- سؤالات تحقیق

این تحقیق دارای سه سؤال اصلی است که عبارت است از:
1- ماهواره چه تأثیری بر نحوه پوشش دختران دبیرستانی می گذارد؟
2- چه عواملی بر نحوه پوشش دختران دبیرستانی تأثیرگذار هستند؟
3- مفهوم پوشش اسلامی و ابعاد و اجزا آن کدامند؟

4- فرضیات تحقیق

4-1- فرضیه اصلی

- بین ماهواره و نحوه پوشش دختران دبیرستانی رابطه معناداری وجود دارد.

4-2- فرضیات فرعی

- بین نحوه پوشش دختران دبیرستانی و سال تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد ( با توجه به تأثیر فرهنگ ماهواره ).
- بین نحوه پوشش دختران دبیرستانی و رشته تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد ( با توجه به تأثیر فرهنگ ماهواره ).

5- حجاب

5-1- مفهوم لغوی حجاب

از گفتارهای اهل لغت می توان نتیجه گرفت که در زبان عرب، حجاب به پوششی گفته می شود که مانع از دیدن شیء پوشانده شده می شود. شهید مطهری نتیجه تحقیقات لغوی خود را درباره این واژه، چنین بیان می کند:
کلمه حجاب هم به معنی پوشیدن است و هم به معنی پرده و حاجب، بیشتر استعمالش به معنی پرده است. این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می دهد که پرده وسیله پوشش است و شاید بتوان گفت: به حسب اصل لغت، هر پوششی حجاب نیست، بلکه پوششی حجاب نامیده می شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد ( مطهری، 1367: 430- 429 ).

2-5- مفهوم اصطلاحی حجاب

حجاب در علومی چون عرفان و طب و شاید دیگر علوم، اصطلاح خاصی دارد. این واژه در فقه در معنای لغوی خود که همان پرده حائل میان دو چیز است، به کار رفته و معنای جدیدی برای آن ایجاد نشده. در دوران متأخر، واژه معنای اصطلاحی خاصی پیدا کرده و به پوشش خاص زنان اطلاق شده است. شهید مطهری در این باره می فرماید:
استعمال کلمه حجاب در مورد پوشش زن، اصطلاح نسبتاً جدیدی است. در قدیم و مخصوصاً در اصطلاح فقها کلمه ستر که به معنی پوشش است به کار می رفته است. فقها چه در کتاب الصلوه (3) و چه در کتاب النکاح (4) متعرض این مطلب شده اند، کلمه ستر را به کار برده اند نه کلمه حجاب را. بهتر این بود که این کلمه عوض نمی شد و ما همیشه همان کلمه پوشش را به کار می بردیم، زیرا چنانکه گفتیم، معنی شایع لغت حجاب، پرده است و اگر در مورد پوشش به کار برده می شود به اعتبار پشت پرده واقع شدن زن است و همین امر موجب شده که عده زیادی گمان کنند که اسلام خواسته است زن همیشه پشت پرده و در خانه محبوس باشد و بیرون نرود. پوشش زن در اسلام این است که زن در معاشرت خود با مردان بدن خود را بپوشاند و به جلوه گری و خودنمایی نپردازد.

6- جایگاه پوشش در فطرت انسانی

بی شک یکی از امتیازات انسان در مقایسه با موجودات دیگر، تهیه پوشش مناسب برای اندام خویش است. بدون شک آفرینش لباس و پوشش به تناسب ویژگی های روحی و جسمی بشر، و روی آوردن فطری انسان به آن، یکی از نعمت ها و هدایای بی بدیل خداوند محسوب می شود.
قرآن کریم در مورد آفرینش لباس چنین می فرماید: ای فرزندان آدم! برای شما لباسی فرو فرستادیم که اندام شما را می پوشاند و مایه زینت شماست و لباس تقوا بهتر است.

7- کارکردهای پوشش

مقوله « پوشش و استتار بدن » به عنوان جزء جدایی ناپذیر حیات انسانی و مصداق اصلی حجاب، امری کاملاً مشهود و بی نیاز از تعدیل است. برای حجاب کارکردهایی در دو حوزه فردی و اجتماعی، قابل تصور است:

7-1- کارکردهای فردی

از جمله کارکردهای فردی پوشش پاسخگویی به نیاز فطری « خود استتاری » و تأمین امنیت در برابر گرما و سرما می باشد.

7-2- کارکردهای اجتماعی

هویت بخشی و ایجاد امنیت اجتماعی از جمله این کارکردهاست، چراکه نوع پوشش و حجاب، نشان دهنده سنت ها، ارزش ها و باورهای یک جامعه است.
اسلام، حجاب را از مصادیق مهم تحقق امنیت اجتماعی در جامعه معرفی کرده است و چالش ها، زمینه ها و راهبردهای بسیار مهمی را برای شکوفایی ذهن نواندیش افراد جامعه در این مورد تبیین نموده است. زن با عنصر حجاب اسلامی، نه تنها به تهذیب، نزکیه نفس و ملکات نفسانی پرداخته و قرب الهی را فراهم می سازد، بلکه باعث گسترش روزافزون امنیت اجتماعی و ایجاد زمینه ای جهت رشد معنوی مردان می گردد، همچنان که خداوند سبحان، خطاب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:
« به مردان مؤمن بگو تا چشمان خود را از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، که این بر پاکیزگی جسم و جان ایشان، بهتر است » ( نور: 30 ).

8- علل پیدایش حجاب

ریشه اجتماعی پدیدآمدن حریم و حائل میان زن و مرد را در میل به ریاضت ( ریشه فلسفی )، عدم امنیت اجتماعی، یا عادات زنانگی ( ریشه روانی ) نباید جستجو کرد، بلکه ریشه این پدیده را در تدبیر ماهرانه غریزی خود زن باید جستجو کرد. حجاب به طور کلی بحثی است درباره ریشه اخلاق زن از قبیل حیا و عفاف، و از همچنین تمایل به ستر و پوشش خود از مرد.

9- فواید پوشش اسلامی

حجاب و پوشش، آثار و فواید فراوانی دارد که به بعضی از مهم ترین آنها اشاره می کنیم:
الف) ایجاد آرامش روانی در فرد؛
ب) استحکام بیشتر کانون خانواده؛
ج) حفظ و استیفای نیروی کار در جامعه؛
د) فایده اقتصادی؛
هـ ) مبارزه زنان با دشمنان اسلام؛
علاوه بر فواید یادشده، فواید و آثار دیگری نیز می توان برای حجاب و پوشش نام برد، که عبارتند از: حفظ ارزش های انسانی در جامعه، مانند عفت، حیا و متانت و نیز کاهش مفاسد اجتماعی، هدایت، کنترل و بهره مندی صحیح و مطلوب از امیال و غرایز انسانی، تأمین و تضمین سلامت و پاکی افراد جامعه ( محمدی نیا، 1382 ).

10- ابعاد هویتی حجاب

حجاب از جنبه هویت، ابعاد گوناگونی دارد که عبارتند از:

10-1- حجاب، هویتی دینی

حجاب و پوشش در بینش توحیدی مردم این سرزمین قبل از آنکه نیازی طبیعی باشند، امری فطری به شمار می آید و حتی خداوند نیز دارای حجاب است. در این جهان بینی، هشدار خداوند به بشر در پیروی نکردن از شیطان، مؤید این واقعیت است که شیطان انسان را به برهنگی و مخالفت با طبیعت و فطرت خود می خواند. امروزه حجاب، مشخصه مسلمانی زن ایرانی است.

10-2- حجاب، هویتی ملی

در میان اقوام و تمدن های عهد کهن، پوشش زن ایرانی در مقایسه با پوشش تمدن های دیگر، کامل تر بوده است. از این رو، در هیچ کتیبه و نقش برجسته ای نمی توان زن ایرانی را حتی با سر برهنه مشاهده کرد.
متون کهن و اشعار راویان ایرانیان باستان هم از پرده نشینی و پوشش کامل زن ایرانی حکایت دارند تا آنجا که فردوسی در خصوص زنان دربار پادشاهی می گوید:


همه دخت شاهان پوشیده روی *** کسی کو نیامد ز پرده به کوی
پسر هست و پوشیده رویان بسی *** چنین خسته و بسته هر کسی

 

10-3- حجاب، هویتی انقلابی

نقش محوری زنان محجبه در شکل گیری انقلاب اسلامی بر کسی پوشیده نیست تا بدانجا که امام خمینی (رحمه الله) خطاب به زنان باحجاب فرمودند:
« آن که در این نهضت خدمت کرد، شماها بودید. شما بودید که با همین وضعی که الان اینجا حضور دارید، با همین وضع در خیابان ها ریختید و به نهضت ما کمک کردید » ( امام خمینی (رحمه الله)، 1361: 102 ).

11- رابطه پوشش و فرهنگ

لباس هر انسان پرچم کشور اوست، پرچمی که او بر سردر خانه وجود خود نصب کرده است و با آن اعلام می کند که از کدام فرهنگ تبعیت می کند. همچنانکه هر ملتی با وفاداری و احترام به پرچم خود، اعتقاد خود را به هویت ملی و سیاسی خود ابراز می کند، هر انسان نیز، مادام که به سلسله ارزش ها و بینش ها، معتقد و دلبسته باشد، لباس متناسب با آن ارزش ها و بینش ها را از تن به در نخواهد کرد ( حداد عادل، 1368: 40 ).
از مجموع تحقیقاتی که به عمل آمده، مسلم شده که لباس دست کم پاسخگوی سه نیاز آدمی است، یکی اینکه او را از سرما و گرما و برف و باران حفظ می کند، دیگر اینکه در جهت حفظ عفت و شرم به او کمک می کند، و بالاخره به او آراستگی، زیبایی و وقار می بخشد.
رابطه لباس و فرهنگ به اندازه ای قوی است که وقتی یک خارجی و غریبه وارد محیطی می شود، نخستین علامتی که او را می شناسند، همان لباس اوست. گویی انسان ها با لباس خود با یکدیگر صحبت می کنند و هر کس به زبان لباس، خویش خود را معرفی می نماید که من کیستم، از کجا آمده ام و به چه دنیا و فرهنگی تعلق دارم. لباس انسان، نخست تابع فرهنگ جامعه اوست و سپس تابع سلیقه خود او. جامعه غربی امروز با لباسی که بر تن دارد با ما سخن می گوید. اگر به این سخن گوش فرا دهیم، فلسفه و فرهنگ غرب را خواهیم شنید ( همان: 6-9 ).

12- نقش وسایل ارتباط جمعی

امروزه عمده ترین نقشی که وسایل ارتباط جمعی برعهده دارند، عبارت است از: فرهنگ سازی، آموزش، اطلاع رسانی و ایجاد مشارکت اجتماعی.
مارشال مک لوهان معتقد است: فناوری منبعث از ذهن و عمل انسان است، ولی انسان در هر عصر و دوره ای، خود زاییده فناوری زمان خویش است. او فناوری را کمدی الهی می خواند. به اعتقاد وی، نوع بشر به بهشتی زمینی هدایت شده که با استفاده از ابزارهای ساخته دسته خود، خویشتن را از رنج جسمانی آزاد می کند. او مدعی است که شیوه ارتباط یا روش انتقال معلومات و انتشار پیام نه تنها در رفتار و تصورات انسان مؤثر است، بلکه در سیستم اعصاب و ادراکات حسی او نیز نقشی تعیین کننده دارد. او پا را فراتر گذاشته و می گوید: وسایل ارتباط جمعی که عامل انتقال فرهنگ است، تأثیری شگرف بر خود فرهنگ دارد. او این نظر را با جمله « وسیله، پیام است » مطرح می کند ( دادگران، 1377: 90 ).
دیوید رایزمن، جامعه شناس آمریکایی، معتقد است: در سه مرحله از زندگی اجتماعی، سه نوع انسان متناسب با آن وسایل ارتباطی و بیان جمعی نقش بسیار مهمی ایفا کرده اند. از دیدگاه او، تربیت فردی در مرحله اول، از طریق حماسه ها و افسانه ها به صورت شفاهی به افراد منتقل می شود و در مرحله دوم، مراحل هدایت از درون، انتقال « میراث فرهنگی » از طریق نوشتار به ویژه چاپ که انگاره های فردی را رواج می دهند، انجام می گیرد. مرحله سوم، که اکنون در برابر چشمان ما آغاز شده است، وسایل ارتباط جمعی هستند که افراد را می سازند، آن هم نه در میان جمع خانواده و یا در گوشه عزلت، بلکه در میان گروه دوستان و همسالان. این آموزش در تمام طول زندگی انسان تداوم می یابد، روزنامه، رادیو و تلویزیون به طور پیوسته در پی هدایت و نظم بخشیدن به رفتار افراد و متحدالشکل کردن آنها هستند ( همان: 86 ).

13- ماهواره

اندیشه ساخت قمر مصنوعی احتمالاً به سال 1870 مربوط می شود. اولین قمر مصنوعی به نام اسپوتنیک یک (5) در چهارم اکتبر توسط اتحاد جماهیر شوروی به فضا پرتاب شد و از آن زمان تاکنون، ده ها قمر مصنوعی توسط کشورهای مختلف به فضا پرتاب شده است. ماهواره شکل دیگری از قمر مصنوعی است. در تعریف ماهواره (6) آمده است: هرگونه شیء ساخته انسان که به دور کره زمین، ماه و یا هر جسم فضایی دیگر گردش کند.
ماهواره یا قمر مصنوعی که به عنوان پدیده ای شگرف در قرن بیستم به آن نگریسته شده، همچنان در حال رشد و تکامل است، به نحوی که آینده آن به درستی قابل پیش بینی نیست. این وسیله نوین ارتباطی با توجه به توانایی خود در جهت کسب اخبار و ارسال پیام و تصویر به نقاط دوردست تر، زمینه های مخابراتی ارسال برنامه های رادیو- تلویزیونی پیش بینی آب و هوا و تغییرات جوی و بالاخره مداخله در امور نظامی و جاسوسی آن بر دیگر جنبه ها غلبه داشت. امروزه، ابعاد تجاری آن در امور مخابراتی یا فروش عکس ماهواره ای، اهمیت این محصول ساخته انسان و استفاده از آن را مضاعف کرده است ( بهزاد، 1375: 127 ).

13-1- ماهواره و کارکردهای آن

در حال حاضر از ماهواره در زمینه های مختلف بهره برداری می کنند، بعضی از این ماهواره ها کارکرد تخصصی دارند و برخی دیگر نیز به ارائه خدمات گوناگون می پردازند.
اتحادیه بین المللی ارتباطات راه دور (7) انواع اصلی خدمات مختلف ماهواره را در زمینه های سرویس های رادیویی و تلویزیونی، هدایت حمل و نقل دریایی، هوایی و زمینی، زمین شناسی، علوم مخابرات و مطالعات تقسیم بندی و به شرح زیر تعریف کرده است:
- سرویس ارتباط ثابت ماهواره ای (8)؛
- سرویس ارتباط سیار ماهواره ای (9)؛
- سرویس پخش تلویزیونی به وسیله ماهواره (10)؛
- سرویس ماهواره ای برای تعیین ایستگاه های فرستنده (11)؛
- سرویس هدایت رادیویی ماهواره (12)؛
- سرویس ماهواره ای زمین شناسی (13)؛
- سرویس ماهواره ای برای هماهنگی فرکانس و وقت؛
سرویس ماهواره ای برای ارتباطات آماتوری.
از منظر عملیاتی، ماهواره ها به سه دسته تقسیم می شوند:
الف) ماهواره های خدماتی و کاربردی؛
ب) ماهواره های علمی- پژوهشی؛
ج) ماهواره های نظامی ( جاسوسی ).
علاوه بر این، ماهواره ها به دو دسته نظامی و غیرنظامی نیز تقسیم بندی می شوند.

13-2- ماهواره در ایران: گذشته، حال و آینده

از هر منظر و با هر رویکرد سیاسی و فرهنگی که به وضعیت ماهواره و تجهیزات دریافت کانال های تلویزیونی و رادیویی خارجی در ایران نگریسته شود، می توان آن را نامطلوب و بحران زا دانست.
خطر بدآموزی اخلاقی و رفتاری به ویژه نسل جوان و خانواده ها را تهدید می کند. به دلیل ممنوعیت والدین و تمام مردم از انتقال تجارب به یکدیگر و آموزش نحوه بهره وری مطلوب و کاستن از میزان خطرات و بدآموزی های ماهواره محروم اند.
شاید بسیاری از سیاست گذاران و فعالان سیاسی و فرهنگی، علت شرایط جاری را به قانون ممنوعیت نسبت دهند و از این منظر تغییر قانون و رفع ممنوعیت را راه حل وضعیت موجود بدانند. در واقع، قانون فوق از زمان طرح اولیه آن تا امروز، موضوع بحث و مناقشه بسیاری بوده است. موافقان این قانون بر آن بودند که برنامه های ماهواره ای عمدتاً مخرب و مبتذل بوده و عامل اصلی زدودن ارزش ها و معیارهای اصیل اسلامی و ملی به شمار می آیند.
در مقابل، مخالفان نیز دلایلی نظیر اجرایی نبودن قانون به دلیل پیشرفت های فنی و حتی امکان افزایش بهره وری به دلیل تجربی را یادآور شدند. بررسی مشروح مذاکرات نشان می دهد، هر دو گروه موافقان و مخالفان قانون ممنوعیت، آن را مطلق و نقطه پایان وضعیت ماهواره نمی دانستند و حتی موافقان، آن را اقدامی موقتی و تأخیری قلمداد می کردند تا فرصت مناسب برای تقویت و آماده سازی دستگاه های فرهنگی کشور فراهم شود.
در هر حال، از زمان تصویب قانون ممنوعیت تاکنون تقریباً همه مسئولان عالی رتبه نظام، شخصیت های سیاسی و فرهنگی و احزاب و جناح های سیاسی بر لزوم بهره وری مناسب از ماهواره و برنامه های مثبت آن تأکید نموده و یا عدم امکان عملی و فنی اجرای قانون ممنوعیت و جمع آوری دستگاه های دریافت را گوشزد کرده اند.
اصول کلی فوق، مورد تأیید و تأکید مردم نیز قرار دارد. شایان ذکر است که مردم، مجری اصلی و نهایی قانون و سیاست ماهواره ای هستند و مجریان اصلی قانون، به مجرمان اصلی آن تبدیل خواهند شد. نظرسنجی انجام شده در سال 1373 در شهر تهران نشان داد، از نظر پاسخگویان، مهم ترین علت گرایش به استفاده از ماهواره ضعف امکانات تفریحی و سرگرمی در جامعه و به خصوص ناتوانی برنامه های صدا و سیما در برآوردن نیازهای اقشار مختلف ( از نظر برنامه های تفریحی و خبری ) بوده است. پاسخگویان، مهم ترین راه مقابله با خطرات ناشی از ماهواره را استفاده از ابزار فرهنگی دانستند.
نظرسنجی های انجام شده در فاصله سال های 1373 تا 1380 نشان می دهند که بیشتر مردم به استفاده از برنامه های ماهواره ای گرایش دارند و استفاده از آنها را به طور کامل یا مشروط حق خود می دانند. همچنین، پاسخگویان بر این باور بوده اند که مهم ترین علل گرایش به ماهواره ضعف امکانات تفریحی در جامعه و نقصان کمی و کیفی برنامه های تلویزیونی می باشد. این نگرش ها به ایجاد تقاضای چندمیلیونی برای خرید و استفاده از تجهیزات ماهواره ای منجر گردیده است که توسط قاچاقچیان برآورده می شود.
به طور خلاصه، می توان گفت: نظریه های ابراز شده توسط مسئولان عالی رتبه نظام، نمایندگان مجلس، دستگاه های اجرایی، متخصصان و مردم در طول سال های گذشته دو اصل بنیادین و به هم پیوسته را در خود دارد:
- ضرورت بهره وری مناسب از برنامه های مطلوب ماهواره ای و
- مبارزه با رواج و دریافت کنترل نشده کانال های بعضاً مخرب ماهواره.


ادامه دارد...

پی‌نوشت‌ها:

1. استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
2. کارشناس ارشد مدیریت فرهنگی.
3. رجوع شود به: حسن نجفی، جواهرالکلام، جلد 8: 175-162.
4. همان: ج29، 75-80.
5. sputnik 1
6. satellite
7. ITU
8. FSS
9. MSS
10. BSS
11. RDSS
12. RNSS
13. EESS

منبع مقاله :
صالحی امیری، رضا؛ ( 1390 )، فرهنگ و خانواده، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک، چاپ دوم

نظرات (۲)

سلام، با تشکر از شما

"تأثیر ماهواره بر پوشش دختران دبیرستانی (1)"

با آدرس: http://harfeto.ir/?q=node/42898


در سایت "حرف تو" انتشار یافت.

چشم به راه مطالب خوب شما هستیم.

هدیه سایت "حرف تو" به شما: بهای زندگی ما رضایت یار است........و گر نه گردش لیل و نهار بی معناست

 

یا علی

چرا از محدودیت هایی که زنان رو وادار کرده اینجوری بگردن نمیگید

چرا از اجبار هایی که هست و دختران رو مجبور میکنه پنهانی این کار هارا بکنند نمیگید

چرا همیشه فکر میکنید تقصیربقیس

عامل اصلی خود شماهایید

پاسخ:
سلام
کدام محدودیت ها؟
کدام اجبارها؟
کجا بحث از مقصر شد؟

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">