اصول حاکم بر زندگی علی علیه السّلام

نویسنده: یوسف کاظمی

اصول حاکم بر زندگی انسانی که نه تنها الگوی ما، بلکه الگوی بزرگترین اولیای الهی، امامان معصوم و امام زمان ما است. اصولی قابل توجه و با اهمیت است چرا که اصولی از یک زندگی ایده آل و الگو است که می تواند تعالی بخش دیگر زندگیها باشد. اما از آنجا که یک خانواده ایده آل حاصل تلاش و روابط کلیه اعضاء آن خانواده است، در اینجا، به بررسی اصول حاکم بر زندگی علی(ع)، فاطمه(س) و حسنین(ع) و زینبین می پردازیم.

1- ساده زیستی و زهد خانوادگی

نحوه ازدواج، مهریه، شروع زندگی خانوادگی در یک خانه محقر و ساده پوشی زهرا(س) و علی(ع) و فرزندانشان نمونه هایی از اهمیت این اصل در زندگی خانوادگی آنها است، آنچنان که صحابی جلیل القدری چون سلمان را به تعجب واداشت که:
عجبا! دختران پادشاه ایران و قیصر روم بر کرسی های طلایی می نشینند و پارچه های زربفت به تن می کنند و این دختر رسول خداست که نه چادرهای گران قیمت برسر دارد و نه لباسهای زیبا به تن.

2-مشارکت در امور زندگی و اهمیت دادن به کار و همکاری در بین اعضای خانواده

علی(ع) در زندگی مشترک خود به انجام برخی کارهای منزل می پرداخت. او بچه داری می کرد، فاطمه(س) نان می پخت و یا گندم آسیاب می کرد، علی(ع) به جهاد می رفت و زخم برمی داشت و فاطمه(س) زخمهای او را درمان می کرد و شمشیر او را می شست و به همین دلیل هم بود که علی(ع) درهر بعد از ابعاد زندگی اش بالاترین تلاشها و موفقیتها را داشت و فاطمه زهرا(س) هم در مقام عبادت، دفاع از ولایت و کار در خانه و خانه داری و مهمتر از همه تربیت فرزندان بالاترین موفقیتها را کسب نمود.

3- ارزشی بودن ازدواج و حاکمیت ارزشها بر خانواده

نمونه هایی همچون بخشیدن پیراهن عروسی توسط حضرت زهرا در شب ازدواج آن حضرت با علی(ع)، فراموش نشدن یاد خدا، گفتن تکبیر و به نماز ایستادن عروس داماد در شب اول عروسی و ثمره اینها ایثار و انفاق خانوادگیشان که در بالاترین حد آن سوره انسان مورد اشاره قرآن قرار گرفته است، بیانگر حاکمیت این اصل در خانه علی(ع) است.

4- حاکمیت روح مشورت بر زندگی

مشورت خواهی و مشاوره با پیامبراکرم(ص) به عنوان فکر برتر و بهره مندی از راهنماییها و ارشادهای ایشان، بارها و بارها توسط علی(ع) و زهرا(س) صورت گرفت.

5- حاکم بودن روح برنامه ریزی و نظم درخانه

تقسیم کارهای خانه، انجام امور در زمان مناسب، اختصاص مکانی خاص برای عبادت و نماز در خانه و داشتن برنامه جهت تربیت فرزندان از جمله این موارد است.

6- سیاسی بودن، جهانی بودن و فدایی بودن در راه اسلام

گذشته از امیرالمؤمنین که اسوه جهادی و فدایی بودن و سیاستمداری است، خطبه ها و فعالیتهای سیاسی حضرت زهرا(س) نشان دهنده این است که ایشان به عنوان یک زن، سرآمد مبارزات سیاسی در زمان پیامبر و بعد از فوت آن حضرت بود. محسن شهید، فاطمه شهیده، علی زخم خورده، حسن مسموم، حسین سرجدا و زینب به اسارت رفته همه و همه دراین خانه می زیسته اند.

7- علم دوستی

نهج البلاغه، صحیفه فاطمیه، شاگردپروری، آشنایی با تفسیر قرآن و تشکیل کلاسهای دینی در خانه امیرالمؤمنین و حضرت زهرا نمونه هایی از توجه این خاندان به علم دوستی است.

8- جذب و رفت و آمد فرشتگان به خانه

در زیارت جامعه آمده است: «السلام علیکم یا اهل بیت النبوه و موضع الرساله و مختلف الملائکه...» چرا که این قطعه بهشتی در زمین، محل رفت و آمد ملائکه ای همچون جبرئیل، میکائیل و اسرافیل بوده است.

9- عشق و عاطفه و مهربانی همه اعضا به یکدیگر
10- مهمان دوستی، ضیافت درخانه و رسیدگی به احوال خویشاوندان

امیرالمؤمنین می فرمایند:
ای مردم! انسان هر قدر که ثروتمند باشد باز از خویشاوندان خود بی نیازنیست که از او با زبان و دست دفاع کنند، خویشان انسان بزرگترین گروهی هستند که از او حمایت می کنند و اضطراب و ناراحتی از او می زدایند و در هنگام مصیبتها نسبت به او پرعاطفه ترین مردم می باشند. اگر بیش از شش روز می گذشت و میهمانی برای علی(ع) نمی رسید، تأسف می خورد و می نالید و گاه می فرمود:
«آن کس که دست بخشنده خود را از بستگانش بازدارد، تنها یک دست را از آنها گرفته اما دستهای فراوانی را از خویش دور کرده است.»
منبع: روزنامه کیهان
/خ